Listy Tove Jansson - Boel Westin, Helen Svensson

Tove Jansson pisała listy przez całe życie. Jeśli wierzyć informacji zawartej we wstępie książki do skandynawskiej artystki docierało około 2000 listów rocznie. Na większość z nich Tove odpowiadała z prawdziwą przyjemnością, gdyż zwyczajnie kochała pisać listy. Pisała nie tylko do rodziny oraz bliższych i dalszych znajomych, ale również do czytelników jej książek z różnych stron świata. 

Do niniejszego zbioru wybranych zostało zaledwie 160 listów (często ilustrowanych), które w sposób szczególny przybliżają autorkę serii o Muminkach. Znajdują się tutaj listy pisane do jej długoletniej przyjaciółki Evy Konikoff, do kolejnych partnerek Tove - Viviki Bandler i Tuulikki Pietilä, do współpracowników oraz do rodziny. Większość korespondencji została utrzymana w charakterze wzajemnej bliskości i zażyłości. Publikację dopełniają fotografie Tove oraz jej bliskich z różnych momentów ich życia oraz obszerna bibliografia gromadząca w jednym miejscu bogatą twórczość artystki.

W kolejnych listach Tove daje się poznać jako osoba wrażliwa na piękno i otaczającą przyrodę, poszukująca twórczych inspiracji malarka, rysowniczka i pisarka, troskliwa córka i przyjaciółka. Z wielką przyjemnością śledziłam wiadomości dochodzące do rodziny z pierwszych podróży Tove po Europie. Stanowią one zapisy wrażeń z odwiedzanych kolejno miejsc, zarówno popularnych kierunków turystycznych i wielkich aglomeracji, jak również samotni, w których początkująca malarka poszukiwała inspiracji. W listach do wspomnianej wyżej Evy Konikoff Tove opisuje nastroje panujące w Finlandii w trakcie wojny. W tym czasie rodzina Janssonów została podzielona nie tylko przez przymusową służbę wojskową, ale również przez różnicę poglądów. Długoletni spór między córką i ojcem miał swój początek właśnie w tym okresie. W listach do mieszkającej za oceanem przyjaciółki Tove po raz pierwszy wspomina o swoich dylematach dotyczących orientacji seksualnej i coraz śmielszych próbach przejścia na stronę "duchów", czyli lesbijek.

Tove Jansson i Tuulikki Pietilä na wyspie Klovharum
źródło

Tove pisze pięknie. Jej listy są subtelne i delikatne, pełne troski i czułości. Widoczne jest to przede wszystkim w korespondencji kierowanej do Tuulikki Pietilä, z którą Tove spędziła ponad czterdzieści lat swojego życia oraz do ukochanej matki, Ham. Z jednej strony Tove Jansson to artystka z krwi i kości, kobieta wyzwolona, nieodłączna składowa skandynawskiej artystycznej bohemy XX wieku, podróżniczka i stała bywalczyni nocnych lokali. Z drugiej zaś zwyczajna kobieta, znająca troski tego świata, martwiąca się losem starzejącej się i samotnej matki, poszukująca spokoju i wytchnienia na maleńkich, oddalonych od cywilizacji wysepkach, osoba niezwykle pracowita. Jej talent został doceniony jeszcze za życia. Tove Jansson uznawana jest za jedną z najbardziej utalentowanych artystek XX wieku.

Listy zawarte w zbiorze zostały ułożone w kolejności chronologicznej, dzięki czemu czytelnik ma okazję podążać za Tove w najważniejszych momentach jej życia, a także śledzić kierunki rozwoju jej talentu. W początkowych listach widzimy więc młodą malarkę, która z wielką pasją oddaje się ukochanemu malarstwu - pobiera nauki u znanych artystów, podróżuje po świecie w poszukiwaniu tematów do kolejnych dzieł i maluje bez wytchnienia. Z kolei w końcowych listach ujrzeć można spełnioną artystkę, koncentrującą się na pisaniu kolejnych książek.

Lektura Listów Tove Jansson to niesamowite przeżycie. Książkę docenią nie tylko miłośnicy zabawnych trolli, ale również osoby interesujące się samą Tove Jansson - malarką, rysowniczką i pisarką. Jej życie pełne było ciekawych zdarzeń, które w nieco zmienionej formie zostały przeniesione na karty kolejnych jej powieści i opowiadań. W przypadku wydawania podobnych publikacji zawsze rodzą się wątpliwości natury moralnej, czy aby na pewno warto upubliczniać prywatne zapiski artystów.W tym wypadku uważam, że wydanie Listów Tove Jansson w formie książki było strzałem w dziesiątkę. Słowa uznania należą się Boel Westin i Helen Svensson, które wykonały ogrom pracy przeglądając całą korespondencję artystki, ograniczając się jedynie do wyboru wspomnianych wcześniej 160 listów. Mam nadzieję, że wydawnictwo Marginesy będzie konsekwentnie wydawać kolejne dzieła Tove.

Uczciwa oszustka | Wiadomość | Córka rzeźbiarza

______________________________ 

Tytuł oryginału: Brev från Tove Jansson 

Wydawnictwo: Marginesy

Data wydania: marzec 2016

Liczba stron: 464 

Za możliwość przeczytania książki dziękuję serdecznie

Wydawnictwu Marginesy